نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور ، mnarmenji63@yahoo.com
چکیده: (101 مشاهده)
هدف: هدف از پژوهش حاضر بررسی جایگاه کتابخانه‌های عمومی روستایی در توانمندسازی کشاورزان است.
روش پژوهش: این پژوهش از نوع کاربردی است که با رویکرد کیفی به روش تحلیل مضمون انجام شد. جامعه پژوهش شامل کتابداران کتابخانه‌های عمومی روستایی زیر پوشش اداره کل کتابخانه‌های عمومی خراسان جنوبی بود. در این پژوهش از روش نمونهگیری غیراحتمالاتی (غیرتصادفی) و از نوع نمونهگیری گلوله برفی استفاده، و در مجموع با 17 نفر مصاحبه انجام شد. روش اجرای مصاحبه مورد استفاده از نوع نیمه ساختاریافته بود.
یافته‌ها: چگونگی نقش‌آفرینی کتابخانه‌های عمومی در توانمندسازی کشاورزان در دو مقوله اطلاعاتی (آموزشی-مشاوره‌ای و ترویجی) و خدماتی (کتاب‌رسانی و جنبی) گروه‌بندی شد. یافته‌ها حاکی از این بود برنامه‌های کتابخانه‌های عمومی روستایی در این زمینه بیشتر از نوع «آموزشی-مشاوره‌ای» بود که در این میان کارگاه‌های آموزشی کشاورزی از فراوانی بالاتری برخوردار بودند. در مقوله فرعی ترویجی «برگزاری برنامه‌های مناسبتی» و «معرفی کتاب» از سوی مصاحبه‌شوندگان مطرح شده بود که معرفی کتاب از فراوانی بالاتری برخورددار بود و عمدتاً در مکان‌های اجتماع روستائیان صورت گرفته است. مقوله اصلی «خدماتی» دارای دو مقوله فرعی «کتاب‌رسانی » و «جنبی» بود. بر اساس یافته‌های پژوهش خدمات کتابخانه‌های عمومی جهت توانمندسازی کشاورزان بیشتر از نوع کتاب‌رسانی بود و این گروه از کتابخانه‌ها تلاش کرده‌اند منابع خویش را به طرق مختلف نظیر ارسال منابع از طریق همسر یا فرزندان ایشان و یا توسط خود شخص کتابدار به دست کشاورزان برسانند. موانع استفاده از کتابخانه‌های عمومی برای توانمندسازی این قشر نیز در دو مقوله ساختاری (کتابخانه‌ای و کشاورزی) و فردی (جمعیتشناختی و فرهنگی) دسته‌بندی شدند که موانع کتابخانه‌ای نسبت به دیگر موانع از فراوانی بالاتری برخوردار بودند. در میان موانع کتابخانه‌ای کمبود منابع در این زمینه کدهای اولیه بیشتری به خود اختصاص داده بود. یافته‌های پژوهش همچنین نشان داد که اگرچه برگزاری کارگاه‌های آموزشی یکی از اقدامات مؤثر کتابخانه‌های عمومی روستایی در این زمینه می‌تواند باشد اما در اختیار نبودن مدرسان مجرب در این زمینه یک مانع بزرگ به نظر می‌رسد. در خصوص موانع مرتبط با کشاورزی نیز مصاحبه‌شوندگان به «عدم اعتقاد به کشاورزی نوین» و «عدم احساس نیاز کشاورزان» اشاره کرده بودند. در مقوله فرعی موانع جمعیتشناختی نیز بی‌سواد بودن یا پایین بودن سطح سواد کشاورزان و همچنین سن بالای ایشان مطرح شده بود. در مقوله موانع فرهنگی نیز پاسخگویان به مواردی نظیر «عدم اعتقاد به آموزش»، «عدم آشنایی با کتابخانه»، «عدم علاقه به مطالعه» و »عدم فرصت مطالعه» اشاره کرده بودند.
ارزش /اصالت: ارزش مسئله این پژوهش در این نکته است که کتابخانه‌های عمومی می‌توانند با برنامه‌ریزی لازم در زمینه توانمندسازی کشاورزان نقش‌آفرینی نمایند. البته بر اساس یافته‌های پژوهش حاضر موانعی اساسی در این زمینه وجود دارد که نیازمند توجه جدی از سوی دست‌اندرکاران کتابخانه‌های عمومی است. با توجه به سطح سواد کشاورزان در حال به نظر می‌رسد که برگزاری دوره‌آموزشی و مشاوره‌ای یکی از بهترین اقدامات در این زمینه باشد. برای تحقق این موضوع ضروری است که برنامه‌ریزی این کارگاه‌ها از سوی کتابخانه‌های عمومی روستایی با هماهنگی و مشارکت دستگاه‌های متولی در این زمینه نظیر جهاد کشاورزی صورت پذیرد. در این صورت کتابخانه‌های عمومی احتمالاً خواهند توانست نقش خود را به عنوان مراکز آموزش اجتماعی به منظور توانمندسازی کشاورزان در سطح روستاها به خوبی ایفا نمایند.
روش پژوهش: این پژوهش از نوع کاربردی است که با رویکرد کیفی به روش تحلیل مضمون انجام شد. جامعه پژوهش شامل کتابداران کتابخانه‌های عمومی روستایی زیر پوشش اداره کل کتابخانه‌های عمومی خراسان جنوبی بود. در این پژوهش از روش نمونهگیری غیراحتمالاتی (غیرتصادفی) و از نوع نمونهگیری گلوله برفی استفاده، و در مجموع با 17 نفر مصاحبه انجام شد. روش اجرای مصاحبه مورد استفاده از نوع نیمه ساختاریافته بود.
یافته‌ها: چگونگی نقش‌آفرینی کتابخانه‌های عمومی در توانمندسازی کشاورزان در دو مقوله اطلاعاتی (آموزشی-مشاوره‌ای و ترویجی) و خدماتی (کتاب‌رسانی و جنبی) گروه‌بندی شد. یافته‌ها حاکی از این بود برنامه‌های کتابخانه‌های عمومی روستایی در این زمینه بیشتر از نوع «آموزشی-مشاوره‌ای» بود که در این میان کارگاه‌های آموزشی کشاورزی از فراوانی بالاتری برخوردار بودند. در مقوله فرعی ترویجی «برگزاری برنامه‌های مناسبتی» و «معرفی کتاب» از سوی مصاحبه‌شوندگان مطرح شده بود که معرفی کتاب از فراوانی بالاتری برخورددار بود و عمدتاً در مکان‌های اجتماع روستائیان صورت گرفته است. مقوله اصلی «خدماتی» دارای دو مقوله فرعی «کتاب‌رسانی » و «جنبی» بود. بر اساس یافته‌های پژوهش خدمات کتابخانه‌های عمومی جهت توانمندسازی کشاورزان بیشتر از نوع کتاب‌رسانی بود و این گروه از کتابخانه‌ها تلاش کرده‌اند منابع خویش را به طرق مختلف نظیر ارسال منابع از طریق همسر یا فرزندان ایشان و یا توسط خود شخص کتابدار به دست کشاورزان برسانند. موانع استفاده از کتابخانه‌های عمومی برای توانمندسازی این قشر نیز در دو مقوله ساختاری (کتابخانه‌ای و کشاورزی) و فردی (جمعیتشناختی و فرهنگی) دسته‌بندی شدند که موانع کتابخانه‌ای نسبت به دیگر موانع از فراوانی بالاتری برخوردار بودند. در میان موانع کتابخانه‌ای کمبود منابع در این زمینه کدهای اولیه بیشتری به خود اختصاص داده بود. یافته‌های پژوهش همچنین نشان داد که اگرچه برگزاری کارگاه‌های آموزشی یکی از اقدامات مؤثر کتابخانه‌های عمومی روستایی در این زمینه می‌تواند باشد اما در اختیار نبودن مدرسان مجرب در این زمینه یک مانع بزرگ به نظر می‌رسد. در خصوص موانع مرتبط با کشاورزی نیز مصاحبه‌شوندگان به «عدم اعتقاد به کشاورزی نوین» و «عدم احساس نیاز کشاورزان» اشاره کرده بودند. در مقوله فرعی موانع جمعیتشناختی نیز بی‌سواد بودن یا پایین بودن سطح سواد کشاورزان و همچنین سن بالای ایشان مطرح شده بود. در مقوله موانع فرهنگی نیز پاسخگویان به مواردی نظیر «عدم اعتقاد به آموزش»، «عدم آشنایی با کتابخانه»، «عدم علاقه به مطالعه» و »عدم فرصت مطالعه» اشاره کرده بودند.
ارزش /اصالت: ارزش مسئله این پژوهش در این نکته است که کتابخانه‌های عمومی می‌توانند با برنامه‌ریزی لازم در زمینه توانمندسازی کشاورزان نقش‌آفرینی نمایند. البته بر اساس یافته‌های پژوهش حاضر موانعی اساسی در این زمینه وجود دارد که نیازمند توجه جدی از سوی دست‌اندرکاران کتابخانه‌های عمومی است. با توجه به سطح سواد کشاورزان در حال به نظر می‌رسد که برگزاری دوره‌آموزشی و مشاوره‌ای یکی از بهترین اقدامات در این زمینه باشد. برای تحقق این موضوع ضروری است که برنامه‌ریزی این کارگاه‌ها از سوی کتابخانه‌های عمومی روستایی با هماهنگی و مشارکت دستگاه‌های متولی در این زمینه نظیر جهاد کشاورزی صورت پذیرد. در این صورت کتابخانه‌های عمومی احتمالاً خواهند توانست نقش خود را به عنوان مراکز آموزش اجتماعی به منظور توانمندسازی کشاورزان در سطح روستاها به خوبی ایفا نمایند.
نوع مطالعه: كيفي |
موضوع مقاله:
خدمات کتابخانه‌ای برای گروه‌های خاص
دریافت: 1402/12/1 | پذیرش: 1403/2/8
دریافت: 1402/12/1 | پذیرش: 1403/2/8
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
