دوره 29، شماره 3 - ( ویژه‌نامه کووید-19، 1402 )                   دوره 29 شماره 3 صفحات 353-336 | برگشت به فهرست نسخه ها


XML English Abstract Print


Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:

Yeganefar M, Ebrahimi R, abyari A. Experiences of librarians of public libraries in COVID-19 Pandemic: A case study of Tehran City Park Central Library. Research on Information Science and Public Libraries 2023; 29 (3) :336-353
URL: http://publij.ir/article-1-2504-fa.html
یگانه‌فر مرضیه، ابراهیمی رحمان، آبیاری آتوسا. تجارب کتابداران کتابخانه‌های عمومی در دوران همه‌گیری کووید-19: مطالعۀ موردی کتابخانۀ مرکزی پارک شهر تهران. تحقیقات اطلاع‌رسانی و كتابخانه‌های عمومی. 1402; 29 (3) :336-353

URL: http://publij.ir/article-1-2504-fa.html


دانشگاه خوارزمی، نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، تهران، ایران ، ebrahimirahman@gmail.com
چکیده:   (431 مشاهده)

هدف: همه‌گیری کووید-19 به‌عنوان یک پدیدۀ پیش‌بینی‌نشده، تغییرات متعددی را در خدمات و نحوۀ خدمترسانی سازمانهای خدمترسان به وجود آورد. در نتیجه، کتابخانههای عمومی و خدمات آن‌ها نیز به‌عنوان مراکز اجتماعی و خدماتی با چالشهای متعددی روبه‌رو شدند. هدف از پژوهش حاضر، شناسایی تجارب کتابداران کتابخانۀ مرکزی پارک شهر تهران در ایام کرونا است. ازاین‌رو، ضمن بررسی تغییر روند فعالیت‌‌ها و خدمات بخش‌‌های مختلف کتابخانه با شیوع کرونا، رویکردهای جدید مورد استفاده و شناسایی و ضرورت به‌کارگیری و تداوم آن‌ها در دورۀ پساکرونا، از دیدگاه کتابداران کتابخانۀ مرکزی پارک شهر تهران بررسی شد.
روش: این پژوهش از نوع کاربردی است و با استفاده از رویکرد کیفی و روش تحلیل محتوا انجام شده است. ابزار گردآوری داده‌‌های پژوهش، مصاحبه‌‌ای نیمهساختاریافته بود که به‌‌صورت حضوری انجام شد. جامعۀ این پژوهش شامل 13 نفر از کتابداران کتابخانه مرکزی پارک شهر تهران است که در بخش‌‌های مختلف کتابخانه در ایام کرونا و پساکرونا مشغول به کار بوده‌‌اند. مصاحبه‌ها در زمستان 1401 انجام شد و تحلیل داده‌ها نیز در بهار 1402 صورت گرفت. برای تجزیه‌وتحلیل و کدگذاری داده‌‌های پژوهش، از نرم‌‌افزار مکس‌کیودا (2020) استفاده شد.
یافته‌‌ها: پس‌از کدگذاری مصاحبه‌ها، 436 مفهوم حاصل شد که با مقولهبندی آن‌ها، درمجموع 103 مقوله به وجود آمد. در نهایت با بررسی دوباره، مقولههای محوری شناسایی شد و در قالب مدلهای حاصل از تحلیل نشان داده شد. ایجاد زیرساخت‌‌های فناورانه، لزوم ارتقای توانمندی‌های تخصصی و فناورانۀ کتابداران، لزوم خودکارسازی فرایندهای کتابخانه‌‌ و تداوم فعالیت‌‌های کتابخانه در فضای مجازی، 4 مقوله‌ای بود که از تحلیل دادههای پژوهش به دست آمد. این چهار مقوله، تدابیر و زیرساخت‌‌های لازم برای آمادگی هرچه بیشتر برای شرایط بحرانی و به‌منظور ارتقای عملکرد کتابخانه در این شرایط است. اگرچه مهیا نبودن شرایط برای ارائۀ خدمات با شیوع کرونا باعث تعطیلی کامل کتابخانۀ مرکزی پارک شهر تهران شد، اما لزوم ارائۀ خدمات در شرایط خاص به همراه کسب توانمندی‌های لازم برای حضور در فضای مجازی، سبب شد از شیوه‌های نوینی در ارائۀ خدمات استفاده شود. اجرای برنامه‌های فرهنگی بهصورت مجازی، ارائۀ خدمات مرجع مجازی، خدمات پیک کتاب (یعنی تحویل و دریافت کتاب از درب منازل اعضا) ازجمله خدماتی بود که تا پیش از شیوع کرونا به‌طور ویژه به آن‌ها پرداخته نشده بود. یافته‌ها همچنین حاکی از لزوم پرداختن به تدابیر و زیرساخت‌‌هایی برای آمادگی هرچه بیشتر با شرایط بحرانی به‌منظور ارتقای عملکرد کتابخانه است. اثربخشی این تدابیر و شیوه‌ها در دورۀ پساکرونا از دیدگاه کتابداران و تأکیدشان بر لزوم تقویت این شیوه‌ها نشان می‌دهد که درحال‌حاضر تداوم آن‌ها وضعیتی قابل‌قبول برای ارائۀ خدمات و برنامه‌های فرهنگی و آموزشی کتابخانه فراهم آورده است.
اصالت/ارزش: نقطۀ قوت این پژوهش، بررسی تغییرات ایجادشده در شیوۀ ارائۀ نشان داد تهدید کرونا باعث ایجاد فرصت تغییر و بهبود برخی فعالیت‌های کتابخانه از دیدگاه کتابداران شده است؛ زیرا با توجه به موقعیت خاص این کتابخانه و رویکردهای نوین آن، میتواند الگویی برای سایر کتابخانه‌‌های عمومی کشور باشد.

متن کامل [PDF 1021 kb]   (202 دریافت)    
نوع مطالعه: كيفي | موضوع مقاله: خدمات كتابخانه‌ها
دریافت: 1402/4/12 | پذیرش: 1402/6/7 | انتشار: 1402/7/10

فهرست منابع
1. اسماعیلی شاد، بهرنگ (1401). تحلیل تجارب زیستۀ معلمان در دوران کرونا و ارائۀ مدل کاربردی برای اجرای فرایند ارزشیابی در آموزش‌های ترکیبی پس‌از کرونا. مهارت‌‌های روان‌شناسی تربیتی، 13(1)، 1-21.
2. بيرانوند، على؛ ساداتى فيروزآبادى، سميه‌سادات؛ و خودروان، حسن (1401). تأثير اضطراب ناشى از شيوع ويروس كرونا بر سازگارى شغلى و مديريت تغيير در كتابخانه‌‌هاى عمومى. تحقيقات اطلاع‌‌رساني و كتابخانه‌‌هاي عمومي، 28(1)، 10-29.
3. پاکزاد، بهنوش؛ و اولیا، محمدباقر (1399). پاندمی کرونا، دکمۀ ری‌استارت کرۀ زمین. مجلۀ علمی‌پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد، 28(1)، 29-34.
4. حجت حسینی، سیده زهرا (1399). الگوهای خدماتی و استراتژی‌های کاربردی کتابخانه‌‌های دانشگاهی در دوران کرونا: یک مطالعۀ متن‌پژوهانه. ترویج علم، 11(2)، 188-212.
5. حسن‌‌زاده، محمد (1399). مسئلۀ مديريت اطلاعات در عصر پساكرونا: اضلاعی كـه بايد شکل بگیرند. علوم و فنون مدیریت اطلاعات، 6(1)، 9-20.
6. حسینی، سید مهدی (1400). نشست تخصصی رویکردهای نوین کتابخانه‌‌های عمومی در پساکرونا [اسلاید پاورپوینت]. یوآپلود. https://uupload.ir/view/powerpoint-final_2_ffq7.ppt
7. زنگنه، ثریا (1402). کتابخانه‌های عمومی و مدیریت بحران: ارائۀ یک الگو جهت مدیریت بحران کووید-19 (کرونا ویروس). فصلنامۀ بازیابی دانش و نظام‌های معنایی، 10(36)، 121-140.
8. سازور، مجید (1400). بررسی میزان رضایت استفادهکنندگان از خدمات کتابخانۀ عمومی شهر تهران در دوران کرونا [پایان‌نامۀ کارشناسی‌ارشد]. دانشگاه پیام نور، واحد قم.
9. شاکری، صدیقه؛ شهرابی فراهانی، رضا؛ و هاشمی، سمیه‌سادات (1402). کووید-19 و دسترسی به اطلاعات: تجزیه‌وتحلیل پرسش‌های مطرح‌شده از درگاه گفتگوی هم‌زمان مرجع مجازی سازمان اسناد و کتابخانۀ ملی ایران. علوم و فنون مدیریت اطلاعات، 9(4)، 201-240.
10. طاهری، ابوالفضل؛ اشرفی ریزی، حسن؛ سعیدی‌زاده، مرضیه (1399). چالش‌ها و اقدامات کتابخانه‫های عمومی برای بازگشایی و ارائه خدمات در زمان بحران کووید 19: تحلیلی بر راهنماها و اقدامات بین‫المللی. مدیریت اطلاعات سلامت، 17(3): 140-146.‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬
11. غفاری، سعید؛ و خیبری، سولماز (1402) . بررسی خدمات مجازی کتابخانه‫ها در دوران بلایای طبیعی. هفتمین کنفرانس ملی پژوهش‫های نوین در حوزۀ مشاوره، علوم تربیتی و روان‌شناسی ایران، تهران. سیویلیکا. https://civilica.com/doc/1741736 ‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬
12. غفاری، سعید؛ و صفدری، رعنا (1400، 13-14 مرداد) . بررسی خدمات جانبی کتابخانه‫های عمومی و نقش آن در توسعۀ فرهنگ کتابخوانی در ایام کرونا [ارائۀ مقاله]. همایش کرونا، دانشجویان و سلامت روانی، اجتماعی و معنوی، دانشکدۀ رفاه، تهران، ایران. سیویلیکا. https://civilica.com/doc/1483954‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬
13. قاضی‫زاده، حمید؛ و جهانشاهی، زلیخا (1396). بهره‫گیری از شبکه‫های اجتماعی توسط کاربران کتابخانه‫های عمومی مطالعه موردی: کتابخانه‫های عمومی شهرستان تنکابن. تحقیقات اطلاع‫رسانی و کتابخانه‫های عمومی، 24(1)، 149-167.‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬
14. قنبری خشنود، مریم؛ کشوری، مریم؛ و صفوی، زینب (1402). مشارکت کتابداران در شبکه‌‌های اجتماعی مجازی برای ارائة خدمات در همه‌‌گیری کووید- 19 (مطالعة موردی: کتابداران کتابخانه‌های عمومی شهر تهران). تحقیقات اطلاع‌رسانی و کتابخانه‌های عمومی. https://publij.ir/article-1-2501-fa.html
15. گمرکی، گیسو؛ و بهزادی، حسن (1398). سنجش نگرش و میزان آمادگی کتابداران دانشگاهی شهر مشهد در مورد یادگیری سیار و ابزارهای آن. پژوهش‌نامۀ کتابداری و اطلاع‫رسانی، 9(1)، 289-308.‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬
16. محمداسماعیل، صدیقه؛ و تهم، مرضیه (1402). مدل علّی پذیرش استفاده از سیستم‌های یادگیری الکترونیک مجازی در بین کتابداران نهاد کتابخانه‌های عمومی استان تهران (در دوران پاندمی کووید-19). تحقیقات اطلاع‌رسانی و کتابخانه‌های عمومی. https://publij.ir/article-1-2401-fa.html
17. محمداسماعیل، صدیقه؛ و دروگر کلخوران، سولماز (1401). خلق تاب‌آوری پویا در مقابله با بحران کرونا در میان کتابداران نهاد کتابخانه‫های عمومی کشور. دانش‫شناسی، 15(57)، 90-111.‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬
18. میرحسینی، زهره؛ خودکار، حسینعلی؛ و فاتحی‫زاده، ندا (1400). بررسی وضعیت دورکاری در کتابخانه‫های عمومی در ایام پاندمی کووید-19. دانش‫شناسی، 14(55)، 121-138.‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬
19. یعقوبی، سارا (1400). بررسی نظرات کتابداران کتابخانه‫هاي عمومی در خصوص خدمات ارائهشده و قابل ارائه در دوران همه‫گیري
20. کرونا [پایان‌نامۀ کارشناسی‌ارشد]. دانشگاه خوارزمی.
21. References
22. Biranvand, A., Sadati-firoozabadi, S. S., & Khodravan, H. (2022). The effect of anxiety due to coronavirus outbreakon job adjustment and change management in public libraries. Research on Information Science & Public Libraries, 28(1), 10-21. (in Persian) [DOI:10.52547/publij.28.1.10]
23. Esmaeilishad, B. (2021). Analyzing the lived experiences of teachers during the Corona era and presenting a practical model for the implementation of the evaluation process in post-corona combined education. Quarterly Journal of Educational Psychology Skills Islamic Azad University Tonekabon Branch, 13(1), 1-21. (in Persian)
24. Friday, J., Chidozie, O., & Chukwuma, L. N. (2020). Social media and library services: A case of COVID-19 pandemic era. International Journal of Research and Review, 7(10), 230-237.
25. Gaffari, S., & Kheibari, S. (2022). Examining the virtual services of libraries during natural disasters [Paper presentation]. The 7th National Conference on New Researches in Counseling, Educational Sciences and Psychology of Iran, Tehran, Iran. Civilica. https://civilica.com/doc/1741736 (in Persian)
26. Gaffari, S., & Safari, R. (2021, August 4-5). Examining the ancillary services of public libraries and its role in the development of reading culture in the days of Corona [Paper presentation]. Conference on Corona, Students and Mental, Social and Spiritual Health, Refah University College, Tehran, Iran. Civilica. https://civilica.com/doc/1483954‬. (in Persian)
27. Ghanbarikhoshnood, M., & Keshvari, M., & Safari, Z. (2023). Participation of librarians in virtual social networks to provide services during the COVID-19 epidemic (case study: librarians of public libraries in Tehran). http://publij.ir/browse.php?mag_id=78&slc_lang=fa&sid=1
28. Ghazizade, H., & Jahanshahi, Z. (2018). Use of social networks by public library users. Research on Information Science and Public Libraries, 24(1), 149-167. (in Persian)
29. Goddard, J. (2020). Public libraries respond to the COVID-19 pandemic, creating a new service model. Information Technology and Libraries, 39(4). [DOI:10.6017/ital.v39i4.12847]
30. Gomroki, G., & Behzadi, H. (2019). Measuring Mashhad's academic librarians' attitudes to and readiness for mobile learning and its devices. Library and Information Science Research, 9(1), 289-308. (in Persian)
31. Hasanzadeh, M. (2020). The issue of information management in the Post-COVID Era: The sides that need to be formed. Sciences and techniques of information management. 6(1): 9-20. (in Persian)
32. Hojjat Hoseini, S. Z. (2021). Service patterns and functional strategies for academic libraries during Corona: A text-study study. Popularization of Science, 11(2), 188-212. (in Persian)
33. Hosseini, M. (2021). Specialized meeting of new approaches of public libraries in the post-corona period [PowerPoint slides]. Upload. https://uupload.ir/view/powerpoint-final_2_ffq7.ppt. (in Persian)
34. Mirhosseini, Z., Khodkar, H., & Fatehizadeh, N. (2022). Investigating teleworking in Public Libraries during the COVID-19 Pandemic. Journal of Knowledge Studies, 14(55), 121-138. (in Persian)
35. Mohammadesmaeil, S., & Taham, M. (2023). Causal model of acceptance of the use of e-learning systems among librarians of Tehran Province Public Libraries (during the COVID-19 pandemic). Research on Information Science and Public libraries. https://publij.ir/article-1-2401-fa.html (in Persian)
36. Mohammadesmaeil, S., & Derogar Kalkhoran, S. (2022). Creating dynamic resilience in dealing with the Corona crisis among the librarians of foundation of public libraries in Iran. Journal of Knowledge Studies, 15(57), 90-111. (in Persian)
37. Noh, Y., & Chang, R. (2020). A study on the librarians' perception of public library about the response to the COVID-19. Journal of the Korean Society for Information Management, 37(3), 203-220.
38. Pakzad, B., & Owlia M. B. (2020). Corona Pandemic, Earth Restart Button. Journal of Shahid Sadoughi University of Medical Sciences, 28(1), 2229-34. (in Persian) [DOI:10.18502/ssu.v28i1.3126]
39. Sazour, M. (2021). Survey of users' satisfaction with the services of Tehran Public Library during the corona [Unpublished master's thesis]. Payam Noor University, Qom branch. (in Persian)
40. Shakeri, S., Shahrabi Farahani, R., & Hashemi, S. S. (2023). COVID-19 and Access to Information: Analyzing the Questions Raised from the Simultaneous Dialogue Portal of the Virtual Reference of the National Library and Records Organization of Iran. Sciences and Techniques of Information Management, 9(2), 401-420. (in Persian)
41. Taheri, A., Ashrafi-Rizi, H., & Saeedizadeh, M. (2020). Challenges and actions of public libraries for reopening and providing services under COVID-19 crisis: An analysis of international guidelines and actions. Health Information Management, 17(3), 140-146. (in Persian)
42. Tammaro, A. M. (2020). COVID 19 and Libraries in Italy. International Information & Library Review, 52(3), 216-220. [DOI:10.1080/10572317.2020.1785172]
43. Yaqoubi, S. (2021). Examining the opinions of librarians of public libraries regarding the services provided and can be provided during the Corona epidemic [Unpublished master's thesis]. Kharazmi University. (in Persian)
44. Zangeneh, S. (2023). Public libraries and crisis management: Offer a pattern for managing the COVID-19 crisis (coronavirus). Knowledge Retrieval and Semantic Systems, 10(36), 121-140. (in Persian)

ارسال نظر درباره این مقاله : نام کاربری یا پست الکترونیک شما:
CAPTCHA

ارسال پیام به نویسنده مسئول


بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.

کلیه حقوق این وب سایت متعلق به تحقیقات اطلاع‌رسانی و کتابخانه‌های عمومی می باشد.

طراحی و برنامه نویسی : یکتاوب افزار شرق

© 2024 CC BY-NC 4.0 | Research on Information Science and Public Libraries

Designed & Developed by : Yektaweb